'Gouden trio' uit Nederland ontwerpt achtbanen voor over de hele wereld
25-12-2019, 20.14 uur
Nederland speelt een zeer belangrijke rol in de wereld van achtbanen. Weinig pretparkbezoekers zullen zich realiseren dat de achtbanen die ze berijden vaak ontworpen zijn door een 'gouden trio' uit Nederland. Drie internationale, gerenommeerde attractiebouwers hebben Nederlanders in dienst om rollercoasters te ontwerpen. Looopings sprak met hen.
Camiel Bilsen (25) uit Bergen aan Zee werkt tegenwoordig in Liechtenstein, waar hij rollercoasters ontwerpt voor fabrikant Intamin. Robert Dank (23) uit Sprang-Capelle doet hetzelfde voor de Canadees-Amerikaanse firma Dynamic Attractions. En Benjamin Bloemendaal (33) uit Nieuwerkerk aan den IJssel bedenkt achtbanen voor het Limburgse Vekoma. Hij woont vandaag de dag in Swalmen.
De verhalen van de jongens lijken erg op elkaar. Voor alle drie de heren is een jongensdroom uitgekomen. "Als klein jochie bouwde ik al achtbanen in computerspel RollerCoaster Tycoon", vertelt Robert Dank aan de telefoon vanuit de Amerikaanse staat Tennessee.
Paar specificaties
Voor zijn werk is hij regelmatig in attractieparken te vinden, maar het grootste gedeelte van de tijd brengt hij door achter de computer. "Pretparken kloppen bij ons aan als ze een achtbaan willen bouwen. Ze hebben vaak maar een paar specificaties waar we mee moeten werken, zoals de maximale hoogte, de maximale G-krachten en het budget. De rest staat dan vrij. Het is vervolgens aan mij om een toffe baan te ontwerpen en die te presenteren aan de klant. En als ik het goed doe, wordt een ontwerp ook echt uitgevoerd."
Robert Dank (23) is achtbaanontwerper voor Dynamic Attractions.
Dynamic Attractions, het bedrijf waar Dank nu al anderhalf jaar voor werkt, begon als staalbouwbedrijf. Tegenwoordig staat de firma bekend om attracties als flying theaters: enorme vliegsimulators met gigantische schermen. Tegenwoordig komen er ook steeds vaker achtbanen uit de fabriek rollen. En daarvoor doet men een beroep op het ontwerptalent van Dank. "Ik mag mezelf iedere dag bezighouden met achtbanen, zoals ik dat vroeger deed met RollerCoaster Tycoon. Echt bizar dat dit mogelijk is."
Goedkoper
Naast het bedenken van nieuwe achtbanen houdt de Nederlandse twintiger zich bezig met het verbeteren van bestaande techniek. "Dan wordt er bijvoorbeeld gevraagd: kan dit onderdeel niet goedkoper geproduceerd worden? Het is geen spannend werk, maar het kan wel grote impact hebben op het hele productieproces."
Voor Camiel Bilsen ziet een gemiddelde werkdag bij Intamin in Liechtenstein, net over de Zwitserse grens, er ongeveer hetzelfde uit. Dat kan heel eenvoudig beginnen. "Soms krijgen we gewoon een plattegrondje van het park met een paar schetsen erop en wat informatie over de gewenste hoogte en lengte en het budget van de achtbaan. En een dag later kan er al een heel plan klaarliggen. Andere klanten hebben een heel goed idee van wat ze willen. Dan overleggen we met hun experts, zodat we iets speciaals kunnen samenstellen."
Verslaafd
De Liechtensteinse firma leverde de afgelopen decennia attracties voor zo'n beetje elk groot pretpark in de wereld. "Dat ik tegenwoordig verantwoordelijk ben voor het produceren van achtbaanlay-outs is de grootste eer die ik me maar kan voorstellen." Het zal niemand verbazen dat ook Bilsen als klein jongetje verslaafd was aan RollerCoaster Tycoon.
Camiel Bilsen (25) is achtbaanontwerper voor Intamin. Foto: Julian Omonsky.
Eén van de meest bijzondere projecten voor Bilsen tot nu toe was het ontwerpen van een achtbaan voor het Poolse pretpark Energylandia, vertelt hij. "Normaal gesproken maken we in alle stilte een offerte en dan reageert de klant daarop. Dit park in Polen pakte het helemaal anders aan. Er werden offertes aangevraagd bij meerdere bouwers, die vervolgens allemaal gepresenteerd werden op Facebook. Het publiek mocht stemmen."
Succes
Dat zorgde voor een razend spannende en ongebruikelijke concurrentiestrijd. "Wij hadden nog nooit zoiets meegemaakt. We hebben echt ons best gedaan om er binnen het budget iets fantastisch van te maken." En met succes. De achtbaan Hyperion - ontworpen en gebouwd door Intamin - ging op 14 juli vorig jaar open. Het is Europa's hoogste en snelste rollercoaster in zijn soort.
De club waar Bilsen het in de Poolse 'achtbaanbattle' tegenop moest nemen, was het Nederlandse Vekoma. In 1926 begon het bedrijf als Veld Koning Machinefabriek. Anno 2019 rolt de ene naar de andere hypermoderne rollercoaster uit de fabriek in het Limburgse Vlodrop. Benjamin Bloemendaal bedenkt ze.
Stroomversnelling
Het imago van Vekoma is de afgelopen jaren sterk veranderd. Ooit stond de fabrikant bekend om klassieke achtbanen uit de jaren tachtig en negentig, maar anno 2019 wordt Vekoma geassocieerd met een nieuwe generatie van innovatieve thrillrides. Bloemendaal houdt zich bezig met die ontwikkeling. "Ik kwam bij Vekoma in dienst aan het begin van een periode waarin een jonge generatie ontwerpers en ingenieurs aan boord kwam. Nieuwe ideeën en ontwikkelingen kwamen in een stroomversnelling. Dat leidde tot een soort renaissance bij Vekoma, waar de industrie nu profijt van heeft."
Benjamin Bloemendaal (33) is achtbaanontwerper voor Vekoma.
Een inventieve lay-out is geen garantie voor een goede achtbaan, weet Bloemendaal. "Ik kan iets moois ontwerpen in de computer, maar het moet ook geproduceerd kunnen worden. Daarom investeren we ook heel veel in ons productieproces. Onze achtbanen worden niet alleen soepeler, maar dankzij onze hedendaagse productiemiddelen ook innovatiever en uitdagender."
Steeds kritischer
Wanneer is een achtbaan geslaagd? "Als het publiek tevreden is, zijn wij dat ook", zegt Camiel Bilsen van Intamin. "En het publiek wordt steeds kritischer." De tijd van eenvoudige loopings en kurkentrekkers is voorbij. Die hebben plaatsgemaakt voor achterwaartse lanceringen, 'drop tracks', wissels en andere geavanceerde elementen "Omdat de middelen voor het ontwerpen van achtbanen de afgelopen jaren enorm zijn verbeterd, kunnen we steeds creatievere banen bedenken."
Robert Dank van Dynamic Attractions: "Wij focussen niet op de topsnelheid of de spectaculaire elementen: het gaat om de beleving. Het liefst combineren we een achtbaan met een darkride, bijvoorbeeld met 3D-schermen of fysieke decors met bewegende poppen en speciale effecten. Het gaat erom welk verhaal de klant wil vertellen met een bepaalde attractie."
Ons-kent-ons
Is het puur toeval dat drie van 's werelds meest invloedrijke achtbaanontwerpers uit ons land komen? Dank: "Dat is lastig te zeggen. Nederland is wel een land met opvallend veel pretparkliefhebbers. Veel opleidingen focussen op werken in de pretparkindustrie. En overal in de branche heerst een prettige ons-kent-ons-cultuur, waar Nederlanders gek op zijn." Bilsen: "Ik vind het echt niet normaal hoe veel Nederlanders wereldwijd met dit werk bezig zijn. Nederland is onmisbaar in de pretparkbranche, we hebben als klein land zó veel invloed. Dat is iets tofs waar we best trots op mogen zijn."
Hyperion, een Intamin-achtbaan in het Poolse pretpark Energylandia.
De drie heren hebben veel moeten opgeven voor hun carrière. Met name Dank in de Verenigde Staten en Bilsen in Liechteinstein moesten hun vrienden en familie noodgedwongen achterlaten. "Natuurlijk mis ik hen weleens", geeft Dank toe. "Maar ik heb een fantastische kans kreeg om mijn droom in vervulling te laten gaan, dus het is waard." Bilsen heeft hetzelfde gevoel. "Mijn carrière komt echt op de eerste plek. Het is alles voor me. Alles in mijn leven werkte toe naar dit moment, ik heb er heel hard voor moeten knokken." Hoewel de Nederlanders officieel concurrenten zijn, spreken ze elkaar regelmatig. "Op pretparkbeurzen gaan we altijd even iets met elkaar drinken en bijkletsen", vertelt Bilsen. "Zonder geheimen te onthullen, natuurlijk."
Eindhoven
Vacatures voor achtbaanontwerper komen maar weinig voorbij. Hoe kom je dan op zo’n toppositie terecht? Benjamin Bloemendaal van Vekoma studeerde mechanical engineering in Delft. Robert Dank van Dynamic Attractions koos voor dezelfde studie in Den Bosch. Camiel Bilsen van Intamin volgde industrial design aan de Technische Universiteit Eindhoven. Maar daarmee waren ze er nog niet.
Dank had het geluk dat hij na een vijf maanden durende stage in de Verenigde Staten mocht blijven hangen op zijn droomwerkplek. "Dat is nu anderhalf jaar geleden." Bilsen heeft het ontwerpen van achtbanen zichzelf aangeleerd. "Vervolgens ben ik sinds mijn 15e naar elke pretparkbeurs ter wereld gegaan om mezelf aan te prijzen bij alle achtbaanbouwers. Op een gegeven moment begonnen ze me te herkennen: daar heb je die Hollandse knul die zijn achtbanen komt laten zien." Die methode wierp zijn vruchten af. "Ik mocht eerst als freelancer een paar klusjes doen voor verschillende attractiebouwers. Computeranimaties maken van toekomstige achtbanen, dat soort dingen." In 2017 bood Intamin hem een vast contract aan.
Lech Coaster in het Poolse pretpark Legendia is een voorbeeld van een moderne Vekoma-achtbaan.
Volgens Bloemendaal is er geen eenduidig antwoord op de vraag hoe je achtbaanontwerper wordt. "Zelf ben ik via een afstudeerstage bij Vekoma terechtgekomen. Na een jaar bij de afdeling onderzoek & ontwikkeling stroomde ik door naar deze conceptfunctie. Daar heb je wel een technische opleiding voor nodig, ja, zoals werktuigbouwkunde of civiele techniek."
Sociaal
Toch zijn ook andere vaardigheden van belang, denkt Bloemendaal. "Je moet een creatieve geest hebben én sociale vaardigheden, want je hebt heel veel contact met de mensen die geïnteresseerd zijn in jouw product."
