Efteling-team legt uit: wat gebeurt er met decorstukken die uit het park worden verwijderd?
14-02-2023, 09.01 uur
Decorstukken die uit de Efteling worden verwijderd, belanden meestal niet in de vuilnisbak. Het attractiepark heeft een speciaal team dat verantwoordelijk is voor erfgoedbeheer: het behouden van oude objecten voor toekomstige generaties. In een nieuwe podcast vertellen twee teamleden hoe ze te werk gaan, wat er in de loop der jaren allemaal bewaard is gebleven en waar de decors precies gebleven zijn.
De presentatoren van Efteling-podcast Kleine Boodschap spraken met bouwkundig ontwerper Ronald Donkers en vormgever Patrick van den Nieuwenhuizen. Zij runnen het erfgoedteam samen met Efteling-archivaris Gerrie van Dongen. Bij verbouwingen of sloopwerkzaamheden bepaalt het drietal welke items er in het archief verdwijnen.
Efteling-rekwisieten kunnen grofweg op vier verschillende plaatsen opgeslagen worden: in een speciaal Rekwisietenmagazijn onder Vogel Rok, in een opslagloods in Tilburg, in een centraal archief op het dienstencentrum en in het Efteling Museum op het Anton Pieckplein.
Kannibaal
Omvangrijke objecten gaan in principe naar Tilburg, waar ze in kisten worden gestopt en verdwijnen in stellingkasten. Voorbeelden zijn de kannibaal en een kookpot van Monsieur Cannibale, een oude oldtimer van De Oude Tufferbaan, een bobslee van de Bob en animatronics uit het Spookslot. Soms worden grote zaken ook verplaatst naar Café De Efteling, een ontmoetingsplek voor Efteling-personeel.
Over het bewaren van Monsieur Cannibale is wel lang getwijfeld, geeft Donkers toe. Na veel overleg heeft men er toch voor gekozen om het controversiële personage niet te vernietigen, vanwege de historische waarde. "Over tien jaar, als de discussie is gaan liggen, zou je hem kunnen gebruiken voor een stukje educatie: zo deden we dat toen en dat moeten we tegenwoordig op een andere manier doen."
Danse Macabre
Ook het verdwijnen van het Spookslot was uiteraard een hele kluif voor het erfgoedteam. Specialisten zijn na de sluiting van de attractie maar liefst vier weken bezig geweest om alle decorstukken te demonteren en veilig te stellen. Sommige daarvan zullen terugkeren in de vervanger Danse Macabre. Donkers: "Heel veel van het oude Spookslot wordt hergebruikt in het nieuwe Spookslot. Er worden dingen één op één teruggebracht en dat vind ik heel gaaf."
Er is vooraf een lijst gemaakt van alle Spookslot-onderdelen die niet verloren mochten gaan. "Van sommige objecten is de staat gewoon niet goed genoeg meer om het te hergebruiken", zegt Van den Nieuwenhuizen. "Maar dan kun je het object weer gebruiken als voorbeeld in de werkplaats." De vormgever ging de maandagochtend na de sluitingsceremonie direct aan de slag in de spookruïne. "Er was eerst nog een kleine rondleiding en daarna zijn we gaan zagen. Dat was een gek gevoel."
Modieuze term
Bouwkundig ontwerper Donkers benadrukt nogmaals dat de Efteling niet over één nacht ijs is gegaan bij de beslissing om het Spookslot te slopen. Over de slechte staat van het gebouw gingen al jaren verhalen. "We hebben goed met elkaar onderzocht: is het echt zo slecht als we met elkaar zeggen? Vaak is het ook een soort modieuze term: het is op, we moeten iets nieuws. Daar is grondig onderzoek naar gedaan, er zijn bouwkundige en constructieve rapporten gemaakt om te kijken: is het gebouw nog te handhaven?"
Al snel bleek dat het spookkasteel uit 1978 wel degelijk echt op was. "48 jaar later is het gebouw echt bijna opgevreten door de klimop die er tegenaan groeide." De volledige gevel hergebruiken, was ook geen optie. "Als je die gevel zou willen handhaven, moet je al het geld dat je hebt daarin steken en dan heb je niks nieuws."
Andere plek
Bij het slopen en opnieuw bouwen van Vrouw Holle in het Sprookjesbos is dan juist weer weinig in het archief verdwenen. Enkele onderdelen konden één op één teruggeplaatst worden in de nieuwe situatie, zoals de pop van Vrouw Holle zelf. Donkers onthult dat nog wel overwogen is om het huisje een andere plek te geven. Intern werd bekeken of het bouwwerk wellicht beter ergens anders neergezet kon worden, op een logischere plaats. Uiteindelijk keerde Vrouw Holle terug op dezelfde locatie als voorheen, als eerbetoon aan het verleden.
Ook in het geval van Vrouw Holle was een renovatie van het bestaande gebouw geen optie. Donkers herinnert zich hoe hij een houten paal vastgreep in het oude huisje, dat bij de sloop 74 jaar oud was. "Ik pakte 'm vast en ik kneep er gewoon dwars doorheen, het was gewoon poeder. Dus dat hele ding hing eigenlijk aan elkaar van stucwerk en stucgaas."
Vleesetende plant
In het laatste gedeelte van de podcast wordt een bezoek gebracht aan het befaamde Rekwisietenmagazijn. Daar treffen presentatoren Tim Hinssen en Paul Sprangers tal van iconische Efteling-objecten aan, zoals verdwenen figuren uit Carnaval Festival, bordjes van de Bob, een kroon van Droomvlucht-elfenkoning Oberon, een vleesetende plant uit restaurant Panorama, handbeschilderde carrouseldoeken, draaimolenpaarden, een krokodil uit Fata Morgana, een oude Python-klok, oude Game Gallery-spellen, maquettes, een lachspiegel en een oude poppenkast.
