Efteling-ontwerper verdedigt Max & Moritz, Nest en Kleuterhof: 'Ik weet niet wat iedereen loopt te kletsen'
26-03-2025, 17.09 uur
Ontwerper Robert-Jaap Jansen vindt het onterecht als Efteling-fans kritiek leveren op attracties als Max & Moritz, Nest en het Kleuterhof. Dat laat hij weten in een interview. Liefhebbers klagen regelmatig dat de attracties niet typisch Eftelings zijn vanwege het kleur- en stijlgebruik, dat mijlenver afstaat van de typische Anton Pieck-sfeer.
Jansen denkt daar anders over. In een ruim twee uur durende aflevering van de Efteling-podcast Kleine Boodschap benadrukt hij meermaals dat het sprookjespark méér zou moeten zijn dan alleen Anton Pieck. Die overtuiging nam hij ter harte bij het ontwerpen van de dubbele familieachtbaan Max & Moritz. Er werd gekozen voor een opvallend infantiele vormgeving.
Kinderen houden nu eenmaal van kleur, zo beredeneert Jansen. "Het is voor jonge kinderen, het moet vrolijk zijn." Het grote publiek is wél tevreden, weet de ontwerper. "Die attractie staat gewoon in de top tien hè, wordt gewoon heel goed gewaardeerd. Dus ik weet niet wat iedereen loopt te kletsen. Als je gaat kijken wat een details allemaal in dat station zitten."
Ontwerpafdeling
Wat vindt de ontwerper van het commentaar vanuit de fanwereld? "Als ontwerpafdeling proberen we daar boven te staan, maar we zijn natuurlijk ook gewoon mensen. En ik weet gewoon hoe wij met hart en ziel werken aan projecten. En dat wij ook vechten om dingen voor elkaar te krijgen die nu heel gewoon zijn, maar die zijn niet gewoon."
Jansen ziet alsmaar vasthouden aan het kleurgebruik van Anton Pieck als een grote beperking. "Je kunt wel wéér dat bouwen, maar dat hebben we al. De ziel moet je kennen en je moet daar wel mee durven spelen. Wij voelen echt wel aan: dit kan wel, dit kan niet. Maar je moet het wel gewoon doen."
Grensjes oprekken
Het is geen probleem om af en toe minder conservatief om te springen met het gedachtegoed van de Efteling, denkt Jansen. Hij doet naar eigen zeggen zijn best om het park "fris" te houden. "Iedereen die er werkt, heeft die passie voor het bedrijf en wil gewoon het beste maken. Maar je mag best een beetje die grensjes oprekken."
Dat geldt ook voor speeltuin Nest, betoogt Jansen. Hij koos ervoor om de "taal van kinderen" als leidraad te gebruiken. Klagende fans zouden volgens hem beter naar het eindresultaat moeten kijken. "Er zit veel meer in dat je in eerste instantie denkt. En ook hier mensen die weer roepen: nee, huh, wat is dat? Er zit veel meer in en dat is gewoon leuk. Als je dat niet wil zien, zie je dat niet. Maar als je het wel wil zien, zit het er wel."
Pijnlijke stijlbreuk
Wanneer de prominente Efteling-medewerker gevraagd wordt naar een ondergewaardeerd element in het park, noemt hij het Kleuterhof uit 1994. De speeltuin achter Vogel Rok, ontworpen door Henny Knoet, draait om cartooneske toestellen in felle kleuren. Ondanks de pijnlijke stijlbreuk met de rest van de Efteling vindt Jansen het onterecht dat het Kleuterhof "door iedereen een beetje met de nek aangekeken" wordt.
"Want ik vind dat dat heel knap gemaakt is daar." Jansen merkt dat er vaak laatdunkend over wordt gedaan. "Terwijl als ik zie dat die kinderen leuk spelen... En die piano, dat is toch een gouden ding?" Critici moeten niet zo zeuren, luidt het advies. "Nijltje in het Teiltje, is toch heel grappig?"
Kwaliteit naar beneden
De podcastmakers pakken Jansen met fluwelen handschoenen aan: ze vragen niet door. Eerder hadden zij zelf wel pittige kritiek op Max & Moritz. "Je haalt de kwaliteit van het park naar beneden", zei co-presentator Tim Hinssen bijvoorbeeld in 2020, na de opening van de achtbaan. "Een aantal mensen die op kwaliteit hadden moeten letten, hebben zitten slapen. Ik kan er met mijn verstand niet bij."
De attractie is in ieder geval totaal niet Eftelings, betoogde Hinssen destijds. "Nee. Het is te bont, met veel te veel makkelijke, platte humor." Het argument dat het bedoeld is voor kinderen, haalde hij destijds al onderuit. "Er zijn heel wat attracties die leuk zijn voor kinderen, maar die heel wat stijlvoller en minder platvloers zijn dan Max & Moritz. En beter in de Efteling passen. Waar is dit fout gegaan?"
Emmer water
Max & Moritz-ontwerper Robert-Jaap Jansen geeft aan dat verschillende ideeën destijds om budgettaire redenen geschrapt zijn, waaronder een instortende houten brug en een toren waar inzittenden een emmer water over zich heen zouden krijgen. Ook was het de bedoeling om de achtbaan door een ontploffend klaslokaal te laten rijden.
Jansen probeerde het attractietype - een powered coaster - vooraf uit in Bobbejaanland. Dat beviel niet goed. "Ik had een proefrit gemaakt in Bobbejaanland, vond ik helemaal niet zo leuk", geeft hij toe. "Heel saai." Om de beleving minder gezapig te maken, wilde hij muziek toevoegen aan de karretjes. Daar is vervolgens een groot deel van het budget naartoe gegaan.
Kopie
Jansen was ook verantwoordelijk voor minder omstreden Efteling-projecten, zoals de komst van het huisje van Vrouw Holle in het Sprookjesbos. De ontwerper geeft aan dat hij in het Duitse Europa-Park een regelrechte kopie van dat tafereel aantrof. "Dus in die zin denk ik: blijkbaar een goed ding geweest."
Vandaag de dag is Jansen officieel geen Efteling-ontwerper meer, maar creatief conceptspecialist. In die hoedanigheid bedenkt hij ideeën voor nieuwe initiatieven. "Ik probeer altijd wel heel origineel te zijn. Daarom zeg ik ook: we kunnen wel weer Anton Pieck-kleurtje en een scheurtje doen, maar... Er is meer dan dat. En dat vind ik wel belangrijk."
